ترس ها بخشی اجتناب ناپذیر از دنیای کودکی می باشند. پنهان شدن پشت مبل هنگام رعد و برق، مطمئن شدن از نبودن هیولا زیر تخت و …. همگی جزوی از دنیای بچگی می باشند. هنگامی که این ترس ها به کودک ما غلبه میکند ما اغلب به عنوان والدین سعی می کنیم با نشان دادن حضور خودمان و اطمینان دادن به کودک او را متقاعد کنیم که موضوعی برای ترس وجود ندارد. اما حقیقت این است که والدین نباید همیشه پیش کودکان باشند تا آرام شوند. آموزش دادن به فرزندتان برای اینکه بتواند ترس های خودش را بدون مداخله والدین مدیریت کند، به او کمک می کند تا اعتماد بنفس و استقلالش را به دست آورد و حس کنترل بیشتری بر روی شرایط داشته باشد. این موضوع به او در رشد شخصیت نیز کمک می کند. با ما همراه باشید تا درباره روانشناسی کودک ترسو صحبت کنیم.
حال سوال پیش می آید که چطور باید به فرزندان خود کمک کنیم که احساس ترس کمتری بکنند و شجاع باشند؟
خود تنظیمی، مهارتی مهم
کلید سوالی که در بالا مطرح شد، مهارتی نامرئی به نام خود تنظیمی می باشد. خود تنظیمی اساسا توانایی پردازش و مدیریت احساسات و رفتارهای خودمان به روشی سالم است. این چیزی است که به ما این توانایی را می دهد که از خودمان حرف بزنیم و یا چیزهایی را بدون اینکه به آن ها عمل کنیم، احساس کنیم. بیشتر بزرگسالان در طی زندگی به صورت ناخودآگاه خود تنظیمی را تمرین می کنند. به طور مثال زمانی که یک بزرگسال می خواهد وارد اتاق تاریکی شود، به صورت ناخودآگاه به خودش اطمینان می دهد که در آن اتاق تاریک هیولایی وجود ندارد. بنابراین احساس ترسی نیز بابت این موضوع نخواهد داشت.
اما برای کودکان، ساختن مهارت خودتنظیمی نیازمند، زمان، تمرین و صبر است. به این معنی که والدین باید اجازه دهند بچه ها مقداری بترسند. در ادامه چند راهکار استخراج شده از روانشناسی کودک ترسو برای شما شرح داده شده است.
از ترس نترسید!
گاهی اوقات ترسیدن بخشی طبیعی و سالم از رشد است. درحالی که کودکان متاسفانه گاهی اوقات با چیزهایی روبه رو می شوند کع واقعا ترسناک هستند، بیشتر ترس های دوران کودکی واقعی نمی باشند و این فقط ذهنیت کودک را می رساند. به طور مثال ممکن است هیولای درون کمد تنها یک لباس بلند باشد نه چیز بیشتری. بنابراین در ابتدا باید کمک کنید تا کودک بتواند بر روی مهارت های خودتنظیمی خود کار کند. برای اینکار اولین قدم این است که والدین بتوانند خودشان را کنترل کنند و مضطرب نشوند.
ما می خواهیم به بچه ها این فرصت را بدهیم که گذر از موقعیت های سخت را تمرین کنند. اما برای بسیاری از والدین، انجام دادن این کار آسان نیست. درست است که شما می خواهید هرچه سریعتر فرزندتان را آرام کنید. اما باید به یاد داشته باشید که هرچقدر با ترس هایش به صورت منفعلانه برخورد کند، در آینده شجاع بودن براش سخت تر می شود. اگر کودکان بفهمند که مادر یا پدر همیشه برای آرام کردن آن ها وجود دارند، انگیزه زیادی برای یادگیری مهارت های جدید نخواهند داشت.
به یاد داشته باشید که این موضوع به معنای خالی کردن پشت کودک نیست. هدف این است که بچه ها را راهنمایی کنیم تا زمانی که خودشان آماده شوند.
بهترین راه برای کمک کردن به کودک ترسو چیست؟
به فرزندتان کمک کنید در مورد چیزی که او را می ترساند صحبت کند. بچه ها ممکن است بدانند که از چه چیزی می ترسند، اما شاید نتوانند با کلمات برای آن توضیحی پیدا کنند. پرسیدن سوالات خاص می تواند کمک کننده باشد. به عنوان مثال اگر فرزند شما از سگ می ترسد، می توانید از او بپرسید که بنظرش چه چیزی یک سگ را ترسناک می کند؟ آیا تا به حال برخوردی با سگ داشته است که باعث ترسش شده است؟
هنگامی که درک بهتری از چیزی که فرزندتان از آن می ترسد به دست آورید، ایده روشن تری در مورد چگونکی کمک به او برای حل آن خواهید داشت.
برخی از ترس های رایج دوران کودکی عبارتند از:
- تنها بودن
- تاریکی
- سگ یا سایر حیوانات بزرگ
- ارتفاع
- آمپول زدن
- صداهای ناآشنا یا بلند
- هیولای زیر تخت یا توی کمد!
صحبت فرزندتان را جدی بگیرید
هنگامی که متوجه شدید ترس فرزندتان چیست، به او اجازه دهید که بداند شما ترس او را جدی گرفته اید. وقنی بچه ای می گوید چیزی ترسناک است، احتمال زیادی وجود دارد که ما به عنوان بزرگسال فکر نکنیم آن چیز ترسناک باشد. اما ما باید همیشه با تایید احساسات آن ها شروع کنیم. هنگامی که اطمینان خاطر را به فرزندتان ارائه کردید، مهم است که به سرعت رویه را عوض کنید. زیرا در صورتی که فقط احساساتش را تایید کنید، ممکن است ترس در فرزندتان تقویت شود. مشاوره کودک ترسو در این موقع پیشنهاد می دهد پس از درک احساسات، باید به سراغ راه حل هایی برای نترسیدن بروید. با فرزندتان صحبت کنید که چطور می توانید با همکاری یکدیگر احساس شجاعت بیشتری بکنید و به نقطه ای برسد که بتواند ترس را به تنهایی مدیریت کند.
برنامه ریزی کنید
برای تعیین اهداف معقول با فرزندتان کار کنید. به عنوان مثال اگر معمولا فرزندتان به شما نیاز دارد که در اتاق همراه او باشید تا زمانی که بخوابد، می توانید با یکدیگر توافق کنید که تا پایان هفته، سعی کند چراغ را خاموش کند و خودش بخوابد. حال که هدف تعیین شد، می توانید درباره مراحل رسیدن به این هدف با یکدیگر صحبت کنید و صبور باشید.
به عنوان مثال می توانید این برنامه را اجرا کنید.
- شب اول: کتاب برایش بخوانید و چراغ ها را خاموش کنید و آرام و بدون صحبت در کنارش بنشینید تا بخوابد
- شب دوم: کتاب برایش بخوانید و سپس به او بگویید که بیرون از اتاق می مانید برای مدتی تا بخواهد( در را باز بگذارید)
- شب سوم: بعد از خواندن کتاب در اتاق را باز بگذارید و خودتان بروید
- شب چهارم: بعد از خواندن کتاب چراغ را خاموش کنید و در اتاق را نیز ببندید.
تشویق کنید و صبور باشید
در نهایت، والدین باید به خاطر داشته باشند که تغییر زمان نیاز دارد و ترس یک احساس بسیار قدرتمند است. ثابت قدم بمانید و زحمات فرزندتان را تحسین کنید. در مورد شجاع بودنش با او صحبت کنید و تحسینش کنید. حتی می توانید برایش جایزه تعیین کنید. اجازه دهید فرزندتان بداند که فکر می کنید می تواند با ترس هایش مقابله کند، حتی اگر خودتان از این موضوع مطمئن نیستید. شما باید سعی کنید اعتماد به نفس فرزندتان را بالا ببرید تا بتواند با ترس های مواجه شود.
جمع بندی
ترس های دوران کودکی کاملا طبیعی هستند و هر کودک کم و بیش این ترس ها را دارد. اگر به گذشته و دوران کودکی خودتان نیز دقت بکنید متوجه خواهید شد که شما نیز ترس های مشابهی داشته اید. فشار آوردن به کودک و اصرار به این موضوع که چیزی برای ترسیدن وجود ندارد، تنها باعث می شود که اعتماد بنفس کودک شما تخریب شود. از طرفی دیگر اعتماد او به شما نیز خدشه دار خواهد شد. بنابراین برای جلوگیری از این موضوع باید به توصیه های روانشناسی کودک ترسو عمل کنید و از راهکارهایی استفاده کنید که عزت نفس کودک شما را افزایش می دهد. ترس یک احساس بسیار قدرتمند می باشد که می تواند عملکرد یک فرد را مختل کند. بنابراین سعی کنید که با این احساس به صورت اصولی برخورد کنید.